هدف و ماهیت:
با تولد این تكنولوژی، بشر از پوست و گوشت گذشت و به اعماق شگفت‌انگیز بدن انسان راه یافت و توانست اجزای بدن را بیشتر در معرض دید و بررسی قراردهد.سخن از دانش رادیولوژی تشخیصی است كه در سال‌های اخیر بسرعت پیشرفت كرده و امكانات تشخیص پزشكی را به طور غیرقابل تصوری به پیش رانده است. بی‌شك به كارگیری این دانش، نیاز به تخصص ویژه دارد؛
تخصصی كه در رشته تكنولوژی پرتوشناسی آموزش داده میشود. به عبارت دیگر، رشته تكنولوژی پرتوشناسی، نحوه تصویربرداری از اعضای مختلف بدن را برای تشخیص پزشكی آموزش می‌دهد.دانشجویان این رشته در ابتدا دروس پایه از قبیل فیزیك، آناتومی و فیزیولوژی را مطالعه می‌كنند و سپس دروس تخصصی تصویربرداری پزشكی را می‌آموزند و در همین زمینه با دستگاههای تصویربرداری و نحوه كارشان آشنا می‌شوند و پس از 2 سال می‌توانند به عنوان كاردان تصویربرداری، در بخش‌های رادیولوژی شروع به كار كنند.گفتنی است كه اگر مسؤول تكنولوژی رادیولوژی، آموزش لازم را ندیده باشد علاوه بر اینكه پرتوگیری بیمار را بالا می‌برد و به او آسیب می‌رساند، تصاویر مناسبی نیز از اعضای بدن تهیه نمی‌كند. در نتیجه، دكتر رادیولوژیست نمی‌تواند تفسیر مناسبی از تصاویر داشته و از روی آنها تشخیص پزشكی دهد.
تفاوت توانمندی‌های كاردان و كارشناس این رشته نیز در آن است كه در تكنولوژی پرتوشناسی از دستگاههای متفاوتی استفاده میشود و از اعضای مختلف بدن تصویربرداری می‌گردد. برخی از این تصویربرداری‌ها ساده است؛ مثل تصویربرداری از دست، پا و انگشتان، اما برخی از تصویربرداری‌ها تداخلی است؛ مثل تصویربرداری از سیستم گوارش، عروق و ادرار كه این‌گونه تصویربرداری‌ها، اختصاصی و نسبتاً دشوار میباشد و نیاز به دانش ویژه دارد. در این میان تصویربرداری‌های ساده بر عهده فارغ‌التحصیلان كاردانی و تصویربرداری‌های تخصصی و كار با دستگاههای M.R.I و C.P بر عهده فارغ‌التحصیلان كارشناسی است.
عمل تصویر برداری از اندام های مختلف بدن را که توسط اشعه ایکس انجام می شود رادیوگرافی میگویند که از دو کلمه رادیو به معنی اشعه وکلمه گرافی به معنی ثبت کردن میباشد.
کارشناسی رادیولوژی:
برنامه آموزشی مقطع کارشناسی پیوسته و ناپیوسته ,در راستای تربیت کارشناسان پرتو شناسی با توانمندی مناسب جهت استفاده از دستگاه ها و فناوری های جدید در زمینه تصویر برداری پزشکی طراحی شده است .در این دوره دانشجویان تجارب نظری و بالینی در زمینه های مختلف تصویربرداری از روش های ساده و روتین رادیوگرافی تا تکنیک های پیشرفته تصویربرداری از جمله توموگرافی کامپیوتری,تصویربرداری با تشدید مغناطیسی هسته اتم( MRI)،فراصوت و…را بدست آورد. فراگیران طی دوره کارشناسی علاوه برآنکه جنبه های عمومی قانون مراقبت از بیماررافرا می گیرند بایدقوانین مربوط به حفاظت در برابر اشعه رانیزفرابگیرندتا بتواننددر اتاق های رادیوگرافی با کمترین مقداراشعه، تصویربرداری نمایند . دانشجویان در طی دوره کارشناسی با تکنیک های تصویربرداری ودستگاه های تصویربرداری آشنا می شوند ونحوه انجام تکنیکها تصویربرداری ساده تا تصویر برداری پیشرفته (شامل سیستم های دیجیتال ,CT,MRI,سونوگرافی های مدرن و… را فرامی گیرند. انجام پرتونگاری ها با استفاده از مواد کنتراست زای تزریقی و غیر تزریقی تحت نظارت پزشک متخصص و انجام روش های اختصاصی تصویر برداری پزشکی مانند مشارکت در انجام آنژیوگرافی ها و BMD وانجام تمامی امور مربوط به تاریکخانه رادیولوژی و همین طور همکاری و شرکت در فعالیت های پژوهشی پرتوشناسی در زمینه های تشخیصی و درمانی را فرا می گیرند.
توانایی‌های لازم :
كار رادیولوژیست، یك كار بیمارستانی است. از همین رو دانشجوی این رشته باید حس كار در بیمارستان و با بیماران را داشته باشد. همچنین باید بتواند درس‌هایی را كه در طول تحصیل به صورت تئوری فرا گرفته، در كار عملی مورد استفاده قرار دهد و در نهایت لازم است كه در درس‌های زیست‌شناسی، ریاضی و فیزیك توانمند باشد. تسلط به درس‌های ریاضی و فزیك تا جایی مهم است كه برخی از استادان رادیولوژی معتقدند كه دانشجوی این رشته باید از بین داوطلبان گروه آزمایشی ریاضی و فنی انتخاب گردد. زیرا بدون آگاهی از اصول فیزیك كه بر مبنای آن، كار تصویربرداری انجام می‌گیرد، امكان اشتباه در این كار وجود دارد.
موقعیت شغلی در ایران :
كار رادیولوژیست در مقطع كاردانی و كارشناسی یك كار اجرایی است. البته كاردان این رشته بیشتر تصویربرداری ساده مثل تصویربرداری از دست، پا و انگشتان را انجام می‌دهد و كارشناسان این رشته تصویربرداری اختصاصی یا تصویربرداری تداخلی مانند تصویربرداری از دستگاه گوارش یا عروق را بر عهده دارند. در ضمن كار با دستگاه‌هایی مثل توموگرافی و MRI در محدوده فعالیت كارشناس این رشته است.در كل فارغ‌التحصیلان كاردانی این رشته در مؤسسه‌های تصویرنگاری و بیمارستانها می‌توانند به عنوان مسؤول آماده‌سازی دستگاههای مختلف رادیوگرافی، انجام عمل رادیولوژی، ظهور و ثبت كلیشه‌های رادیوگرافی فعالیت كنند.
آینده شغلی :
1- انجام دوره طرح نیروی انسانی بعد از اتمام دوره کارشناسی به مدت دو سال ( به کارگیری نیروهای فارغ التحصیل در مراکز درمانی دولتی جهت آینده شغلی )
2- جذب در مراکز درمانی مانند بیمارستانها اعم از دولتی یا خصوصی ، درمانگاهها ، کلینیک های رادیولوژی و سایر مراکز تصویر برداری
آینده تحصیلی :
فارغ التحصیلان دوره کارشناسی تکنولوژی پرتوشناسی تشخیصی قادر خواهند بود :
پس از فراغت از تحصیل در دوره کارشناسی ارشد و بالاتر در رشته های فیزیک پزشکی,رادیوبیولوژی وحفاظت پرتویی و آناتومی ادامه تحصیل دهند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل:
طول دوره وشکل نظام :
متوسط طول دوره کارشناسی پیوسته رادیولوژی 4 سال وکارشناسی ناپیوسته 2 سال می باشد.نظام آموزش آن مطابق آیین نامه آموزشی دوره کاردانی,کارشناسی ناپیوسته و کارشناسی پیوسته مصوب شورای عالی برنامه ریزی, علوم پزشکی می باشد.دروس به صورت علمی وعملی- نظری وکارآموزی عرضه میشود که در طی جلسات متعدد هفتگی آموزش مورد نیاز انجام می یابد.
تعداد واحد دوره کارشناسی پیوسته رادیولوژی:
دروس عمومی: 22 واحد
دروس پایه واختصاصی: 92 واحد
کارآموزی در عرصه : 16 واحد
تعداد واحد دوره کارشناسی ناپیوسته رادیولوژی:
دروس عمومی : 9 واحد
دروس پایه واختصاصی: 44 واحد
کارآموزی در عرصه : 12 واحد
دروس پایه:
فیزیك عمومی، تشریح، فیزیولوژی انسان، بهداشت عمومی
دروس اصلی:
كمك‌های اولیه و مراقبت از بیمار در بخش پرتوشناسی، تشریح استخوان و مفاصل، اصطلاحات پرتوشناسی و ترمینولوژی پزشكی.
دروس تخصصی:
فیزیك پرتوها، فیزیك پرتوشناسی تشخصیص، رادیوبیولوژی و حفاظت در برابر پرتوهای یون‌ساز، روشهای پرتوگاری، رادیوگرافی با ماده حاجب، اصول تاریكخانه، اصول نگهداری و تعمیرات مقدماتی دستگاههای پرتوشناسی، ارزیابی تكنیكی فیلم‌های پرتونگاری، كارآموزی بیمارستانی.
|
ردیف |
عنوان درس |
ردیف |
عنوان درس |
|
01 |
فیزیک عمومی |
26 |
آشنایی با سلول و ویژگی های مواد کنتراست |
|
02 |
بهداشت عمومی |
27 |
روش های پرتونگاری اختصاصی |
|
03 |
ریاضیات عمومی |
28 |
ارزیابی تصاویر پزشکی 1 |
|
04 |
آمار |
29 |
ارزیابی تصاویر پزشکی 2 |
|
05 |
زبان تخصصی |
30 |
تصویربرداری با امواج فراصوتی در پزشکی |
|
06 |
آناتومی 1 |
31 |
دوزیمتری پرتوهای یونیزان |
|
07 |
آناتومی 2 |
32 |
آناتومی مقطعی |
|
08 |
آناتومی3 |
33 |
اصول فیزیکی سیستم های توموگرافی کامپیوتری ( سی تی اسکن) |
|
09 |
فیزیولوژی |
34 |
تکنیکها و جنبه های بالینی توموگرافی کامپیوتری ( سی تی اسکن) |
|
10 |
زیست شناسی سلول |
35 |
اصول فیزیکی سیستم های تصویربرداری MRI |
|
11 |
آسیب شناسی عمومی |
36 |
تکنیکها و جنبه های بالینی تصویربداری MRI |
|
12 |
آشنایی با فناوری نوین اطلاعات |
37 |
تضمین (QA) و کنترل کیفی (QC) روش های تصویربرداری پزشکی |
|
13 |
کاربرد رایانه در تصویربرداری پزشکی |
38 |
حفاظت در برابر پرتوهای یونیزان در بخش های پرتوشناسی تشخیصی |
|
14 |
اخلاق حرفه ای |
39 |
تعمیرات و نگهداری مقدماتی دستگاههای رادیولوژی |
|
15 |
مدیریت بیمارستان و رفتار سازمانی |
40 |
سمینار 1 |
|
16 |
اصطلاحات پزشکی در رادیولوژی |
41 |
سمینار 2 |
|
17 |
ثبت و نمایش تصاویر پزشکی |
42 |
کارآموزی 1 |
|
18 |
فیزیک پرتوها |
43 |
کارآموزی 2 |
|
19 |
فیزیک پرتوشناسی تشخیصی |
44 |
کارآموزی 3 |
|
20 |
روش های پرتونگاری 1 |
45 |
کاآموزی 4 |
|
21 |
روش های پرتونگاری 2 |
46 |
کارآموزی در عرصه 1 ( سی تی اسکن ( |
|
22 |
روش های پرتونگاری 3 |
47 |
کارآموزی در عرصه 2 (MRI ) |
|
23 |
بیماری شناسی |
48 |
کارآموزی در عرصه 3 ( روشهای پرتونگاری اختصاصی) |
|
24 |
مراقبت از بیمار در بخش تصویربرداری پزشکی |
49 |
کارآموزی در عرصه 4 ( سونوگرافی پزشکی ) |
|
25 |
رادیوبیولوژی |
