ديباچه: تا چندي پيش در ايران به هنر بسيار ظريف و زيباي فرش تنها به صورت يک حرفه نگاه ميشد؛ هنري که نسل به نسل به صورت سنتي و استاد- شاگردي منتقل ميگرديد. به عبارت ديگر کمتر کسي در اين زمينه مطالعه، تحقيق و پژوهش انجام داده بود و يک مرکز دانشگاهي براي آموزش، حفظ و حراست و پيشرفت اين هنر اصيل ايراني و سرمايه ملي وجود نداشت. اما خوشبختانه در دهه هفتاد به همت وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، رشته کارشناسي فرش در برخي از دانشکدههاي هنر مراکز آموزش عالي ارائه گرديد؛ رشتهاي که ميتواند موجب رشد و اعتلاي هنر و صنعت فرش کشورمان گردد.در اين رشته دانشجو درباره تاريخچه فرش، جامعه شناسي فرش، انواع بافت، ابزار بافت، طراحي، رنگ و الياف فرش اطلاعات لازم را به دست ميآورد. براي مثال، در فرش دستي سه نوع الياف طبيعي پشم، ابريشم و نخ به کار ميرود که دانشجوي کارشناسي فرش، با اين الياف و نحوه تکنولوژي هر يک از آنها به صورت علمي آشنا ميشود؛ يعني ريسندگي و رنگرزي اين الياف را ميآموزد. همچنين دانشجوي اين رشته با فرشهاي مناطق مختلف جغرافياي ايران که از نظر الياف، بافت، طرح و رنگ متفاوت است، آشنا ميگردد. البته لازمه کسب اين دانش، اطلاع از جامعه‌شناسي نقاط مختلف ايران است. براي مثال، در قالي کاشان بيشتر از رنگهاي قرمز و سرمهاي استفاده ميشود. اما در قالي تبريز رنگهاي بژ، کرم ومسي کاربرد دارد و اين تفاوت رنگ به دليل تفاوت محيطي و جغرافيايي شهرها و مناطق ياد شده است.در کل رشته کارشناسي فرش داراي پنج گرايش مرمت و تکميل، طراحي، رنگرزي بافت و ساير زير اندازها است. که گرايش مرمت و تکميل بيشتر به تکنولوژي فرش ميپردازد؛ يعني دانشجو با الياف، رنگ، رنگرزي شيميايي و سنتي، انواع بافت، دارکشي فرش، انواع گره ( که نماد فرش است)، نحوه حفظ کيفيت و ابعاد فرش و مرمت فرش آشنا ميشود و در گرايش طراحي، دانشجو درباره انواع مختلف نقشهاي قالي‌هاي ايراني اطلاعات گستردهتري به دست ميآورد و درباره طراحي قالي و تا حدودي گليم آموزش ميبيند.در گرايش رنگرزي دانشجو با نحوه رنگرزي شيميايي و سنتي آشنا ميشود و در زمينه شيمي تجزبه، تکنولوژي رنگ و شيمي و تکنولوژي مواد رنگرزي اطلاعاتي به دست ميآورد. در گرايش بافت نيز دانشجو به طور تخصصيتر به بافت قالي ميپردازد و انواع گرهها و بافت قالي را آموزش ميبيند. در گرايش ساير زير اندازها نيز دانشجو بافت گليم، سوماک، زيلو، گبه و ساير زيراندازها را آموزش ميبيند و با نحوه مرمت گليم، جغرافيا و نقوش نمادهاي گليم و ساير زيراندازهاي سنتي ايران آشنا ميشود.
تواناييهاي لازم :
دانشجوي اين رشته بايد فردي خلاق، نوآور و علاقهمند به هنر و صنعت فرش باشد. دانشجويي که بدون هدف رشته کارشناسي فرش را انتخاب کرده باشد، پس از فارغالتحصيلي جـايـگاهي در صـنعت فـرش نـخواهـد داشت، در نقطه مـقابل نـيز دانشجوياني هستند که با علاقه و پشتکار بسيار به اين رشته آمدهاند و به دنبال آموزش و بهبود کيفيت هنر فرش هستند و قدمهاي موثري نيز در اين زمينه برداشتهاند.همچنين کارشناس فرش بايد از تاريخ هنرهاي دستي و بومي، بخصوص هنر فرش‌بافي آگاهي داشته باشد وبه ياري ذوق هنري، طرحهايي ارائه دهد که هم از اصالت بومي و هم از نوآوري برخوردار باشد.
موقعيت شغلي در ايران :
در کشور ما، هيچ کالايي از نظر ارزش افزوده مشابه فرش نيست. زيرا از يک سو، مواد اوليه فرش در ايران تهيه ميشود و از سوي ديگر، فرش دست‌بافت ايراني در بازارهاي جهاني داراي ارزش مادي بسيار زيادي است.به همين دليل در حال حاضر، بسياري از مراکز خصوصي و دولتي هستند که به دنبال فارغالتحصيلان اين رشته ميگردند که در زمينه طرح، رنگ و بافت مهارت و خلاقيت داشته باشند. عدهاي از فارغالتحصيلان نيز به عنوان مشاور بازرگانان فرش فعاليت ميکنند يا خودشان در زمينه توليد فرش يا صادرات فرش سرمايهگذاري کرده و در اين زمينه فعاليت ميکنند و بالاخره تعداد قابل توجهي نيز اين هنر را در مراکز کار و دانش آموزش ميدهند.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس مشترک در گرايش‌هاي مختلف فرش :
شيمي عمومي، هندسه نقوش در هنرهاي سنتي ايران، هنر در تمدن اسلامي، آشنايي باهنر در تاريخ، کارگاه طراحي پايه، تاريخ فرش، عکاسي، جامعه‌شناسي فرش، آشنايي با هنرهاي سنتي ايران، کارگاه بافت قالي، شناخت و ارزيابي فرش دست‌بافت، اصول رنگرزي، کارگاه طراحي سنتي، آشنايي با مواد اوليه و ابزار، کارگاه مرمت و نگهداري قالي، کنترل کيفي استانداردهاي فرش، پژوهش در فرش ايران، جغرافياي فرش، سير تحول و تطور نقوش و نمادها در هنرهاي سنتي، علوم الياف، ريسندگي، زيبايي‌شناسي فرش ايران، اقتصاد فرش ايران.
دروس تخصصي گرايش طراحي :
کارگاه طراحي گليم و ساير زيراندازها، بررسي طرح‌ها و نقوش قالي ايران، کارگاه طراحي قالي، کارگاه نگارگري، کارگاه رنگ و نقطه، شناخت انواع مختلف نقوش قالي‌هاي ايراني .
دروس تخصصي گرايش مرمت و تکميل :
آشنايي با اصول غبارگيري و شستشوي فرش، بررسي طرح‌ها و نقوش قالي ايران، کارگاه بافت گليم، کارگاه بافت قالي، مرمت و نگهداري گليم و ساير زيراندازها، مرمت قالي، شناخت مواد ويژه مرمت قالي، کارگاه رنگرزي سنتي، کارگاه رنگرزي شيميايي
دروس تخصصي گرايش رنگرزي:
کارگاه رنگرزي سنتي، کارگاه رنگرزي شيمايي، شيمي تجزيه و آزمايشگاه، شيمي و تکنولوژي مواد رنگرزي و آزمايشگاه تکنولوژي رنگ، فيزيک الياف و آزمايشگاه.
دروس تخصصي گرايش ساير زيراندازها:
کارگاه بافت گليم،کارگاه بافت سوماک، کارگاه بافت زيلو، کارگاه بافت گليم‌هاي يک رو، کارگاه بافت گبه و ساير قالي‌هاي ايلياتي، کارگاه بافت طراحي گليم و ساير زيراندازها، کارگاه مرمت و تکميل انواع گليم و ساير زيراندازها، جغرافياي گليم و ساير زيراندازها، بررسي نقوش ونمادها در گليم و ساير زيراندازهاي سنتي ايران، پژوهش در نقش و رنگ گليم و ساير زيراندازهاي ايران.
توجه: برای دسترسی به مختصری از اطلاعات در مورد هر یک از رشته های زیر، روی نام رشته کلیک کنید.
علوم ریاضی و فنی علوم تجربی رشته علوم انسانی
دسترسی به سوالات و دفترچه های کنکور سراسری
سوالات کنکورسراسری
دسترسی به نمونه سوال
دریافت نمونه سوال
