شرف‌الدین طوسی

شرف‌الدین مظفر بن محمد بن مظفر توسی یا شرف الدین مسعودی ریاضی‌دان و ستاره‌شناس مشهور خراسانی است که در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری می‌زیست. از کارهای مشهور او این است که اصلاحاتی را در اسطرلاب انجام داده و توضیحات آن را در کتاب المسطح خود آورده است. به اسطرلاب اصلاح شده اسطرلاب خطی گویند که قطعه چوبی مدرج و به شکل عصا بوده به همین مسمی به آن عصای توسی گویند. او این اسطرلاب را با یک ریسمان دولا و یک خط کش سوراخ دار به کار می برده است او دانشهای اولیه رادر توس فراگرفت و به شهرهایی چون دمشق، موصل و بغداد مسافرت کرد و به تحصیل و تدریس علوم پرداخت و شاگردانی چون کمال الدین ابن یونس را پرورش داد. که او هم استاد نصیر الدین توسی بود. شرف الدین در اواخر عمر در همدان زندگی می‌کرد.

مهمترین اثر به جامانده از او کتاب “فی المعادلات” است که به کتاب جبر و مقابلهٔ شرف الدین توسی مشهور است. که از جهت تاریخ علم جبر اهمیت زیادی دارد. تا قبل از بررسی این کتاب دانشمندان حل معادلات درجه سوم را به خیام نسبت می‌دادند. او در این کتاب این معادلات را بررسی کرده‌است. وی در ۵۹۲ خورشیدی وفات یافت.

شرف الدین که از باطنی‌ها و طرفداران حسن صباح بود پس از آشکار شدن اعتقاداتش بدست جلال الدوله حاکم وقت نیشابور به دار آویخته شد(کتاب خداوند الموت، پل آمیر)

منابع[ویرایش]

• صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران (جلد دوم)، انتشارات فردوس، چاپ هفدهم.
• شرف الدین توسی
• شرف الدین توسی