هدف و ماهیت:
اپتیک شاخه ای از علم فیزیک است که به مطالعه رفتار و خواص نور مرئی، مادون قرمز و فرابنفش می پردازد و دربسیاری از علوم (ستاره شناسی، مهندسی، پزشکی، عکاسی و…)کاربرد دارد. لیزر نیز به دلیل خواص متمایزش نقش بسيار مهمي در افزايش توليدات صنعتي، گسترش ارتباطات و پيشرفت صنعت چاپ و پزشکی دارد. در رشته مهندسی اپتیک و لیزر دانشجویان با انواع لیزر و اپتیک و کاربردهای آنها، اسپکتروسکوپی لیزری(اندازه گیری طول موج و فرکانس)، فن آوری ساخت قطعات اپتیکی و…آشنا می شوند و قادر به طراحی و ساخت تجهیزات اپتیکی و لیزری مورد نیاز در زمینه های مختلف باشند.
دانش اپتيک و ليزر پيشرفت هاي فراواني در دهههاي اخير داشته است. با توجه به آينده درخشان و کاربردهاي روزافزون آن، تربيت کادر متخصص که آشنا به زير بناهاي نظري و مسلط به مباني عملي باشند، لازم به نظر ميرسد.
دوره کارشناسي مهندسي اپتيک و لیزر به منظور آموزش مباني علمي اپتيک و کاربرد آن در تجهيزات اپتيکي، اپتوالکترونيکي و لیزري تدوين شده است. در فن آوري پيشرفته و بويژه در صنايع دفاعي، توليد، انتشار و بکارگيري نور، آشکارسازي آن در نواحي مختلف بينایي و برهمکنش نور باماده مسائل مهم به شمار ميآيند.
در اين راستا به متخصصيني که بتوانند همکاري لازم را در طراحي و محاسبات ساخت و نگهداري تجهيزات اپتيکي، اپتوالکترونيکي و ليزري بعهده گيرند، به شدت احساس ميشود.
توانایی مورد نیاز و قابل توصیه:
دانشجویان و داوطلبانی که قصد تحصیل در رشته مهندسی اپتیک و لیزر را دارند باید از توانایی های مرتبط با این رشته اطلاع داشته باشند که برخی از این توانایی ها عبارتنداز:
1- تسلط به دروس ریاضی و فیزیک
2-علاقمندی به رشته مهندسی اپتیک و لیزر
3-فعال و محقق
4- علاقمند به کار در زمینه پزشکی (بیمارستان ها)
آینده ی شغلی و بازارکار:
دانش آموختگان این دوره قادرند کادر متخصص مورد نیاز در زمینههای زیر را تامین کنند:
۱-همکاری در طراحی تجهیزات اپتیکی، لیزری و اپتو الکترونیکی.
۲-تنظیم و اجرای برنامههای تعمیر و نگهداری دستگاههای اپتیکی و لیزری.
۳-نظارت بر انجام سرویسهای لازم شامل عیبیابی، بازرسی فنی، پیاده و سوار کردن و تنظیم تجهیزات اپتیکی و لیزری.
۴-شناخت راهاندازی و به کار گیری سیستمهای دارای تجهیزات اپتیکی، اپتو الکترونیکی و لیزری.
۵-پذیرش مسئولیتهای فنی در صنایع اپتیکی و لیزری.
۶-توانایی لازم جهت کنترل کیفیت به روش اپتیکی و لیزری.
۷-راهاندازی و انجام آزمایشهای بیناب سنجی لیزری.
۸-همکاری در پروژههای تحقیقاتی در زمینه فوق.
۹-توانایی انجام آشکارسازی نور در نواحی مختلف بیناب به ویژه در ناحیه مادون قرمز.
۱۰-کسب مهارتهای لازم در زمینه نشاندن لایههای اپتیکی در خلا و ساخت پالایندههای پرتو شکافها و در صنایع اپتیک و لیزر و مراکز تحقیقاتی و مراکز به کار گیرنده تجهیزات اپتیکی، لیزری و اپتو الکترونیکی و … .
طراحی، نگهداری و تعمیر سیستمها و تجهیزات اپتیکی، لیزری و اپتوالکترونیکی. امور تحقیقاتی و اجرای طرحهای کاربرد لیزر در حوزه های علمی، صنعتی (مانند جوشکاری، ساخت دستگاههای فاصله یاب و…)، نظامی و پزشکی(مانند لیزر درمانی)، مخابرات نوری و…
در سال های اخیر و همزمان با رشد جهانی کاربردهای لیزر رشته اپتیک و لیزر نیز شاهد بازار کار مناسبی بوده است که به نمونه هایی از آن اشاره می کنیم:
بیمارستان ها و مراکز درمانی مجهز
(صنایع نظامی )بخش متعدد
سازمان انرژی اتمی
مراکز تحقیقاتی وزارت بهداشت
مراکز تحقیقاتی صنعتی کارخانه های بزرگ
مهندسی اپتیک و لیزر از علوم مهندسی علم مطالعه خواص نور را میگویند.
دروس اصلی:
واحدها: معادلات دیفرانسیل، لیزرهای حالت جامد، منابع تغذیه لیزر، مکانیک کوانتومی مواد و قطعات اپتیکی، لیزر، اپتیک هندسی، اپتیک موجی، تکنیک خلا، اصول طراحی دستگاههای اپتیکی، شناخت سیستم های اپتومکانیکی و…
سر فصل دروس مهندسی اپتیک و لیزر و تعداد واحدها :
تعداد کل واحدها : 140 واحد
دروس عمومی : 20 واحد
دروس پایه : 26 واحد
دروس اصلی : 61 واحد
دروس گرایشی : 21 واحد
دروس اختیاری : 12 واحد
نکته: در اعلام سرفصل دروس این رشته از سایت وزارت علوم استفاده شده است.این سرفصل صرفا جهت آشنایی کلی با محتوای دروس است و احتمال تغییرات جزیی وجود دارد.
دروس عمومی رشته مهندسی اپتیک و لیزر
نام درس |
تعداد واحد |
نام درس |
تعداد واحد |
دو درس ازدروس مبانی نظری اسلام |
4 |
ادبیات فارسی |
3 |
یک درس از دروس اخلاق اسلامی |
2 |
زبان عمومی |
3 |
یک درس از دروس انقلاب اسلامی |
2 |
تربیت بدنی 1 |
1 |
یک درس ازدروس تاریخ وتمدن اسلامی |
2 |
تربیت بدنی 2 |
1 |
یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی |
2 |
جمع |
20 |
دروس پایه رشته مهندسی اپتیک و لیزر
نام درس |
تعداد واحد |
نام درس |
تعداد واحد |
ریاضی عمومی 1و2 |
6 |
فیزیک 1و2 |
6 |
آزمایشگاه فیزیک 1و2 |
2 |
محاسبات عددی |
2 |
شیمی عمومی 1 و آزمایشگاه |
4 |
معادلات دیفرانسیل |
3 |
برنامه نویسی کامپیوتر |
3 |
دروس اصلی رشته مهندسی اپتیک و لیزر
نام درس |
تعداد واحد |
نام درس |
تعداد واحد |
فیزیک مدرن و آزمایشگاه |
4 |
ریاضی مهندسی |
3 |
الکترومغناطیس 1و2 |
6 |
روش های ریاضی در اپتیک |
3 |
موج |
2 |
مکانیک کوانتومی برای اپتیک و لیزر |
3 |
مکانیک کوانتومی مواد و قطعات اپتیکی |
3 |
اپتیک هندسی آزمایشگاه |
4 |
اصول طراحی دستگاه های اپتیکی |
3 |
کارگاه طراحی رایانه ای دستگاه های اپتیکی |
1 |
اپتیک موجی و آزمایشگاه |
4 |
لیزر 1 و آزمایشگاه |
4 |
لیزر 2 |
3 |
تکنیک خلاء و آزمایشگاه |
3 |
کاربرد رایانه در اپتیک و لیزر |
2 |
نقشه کشی صنعتی 1 |
2 |
آمار و احتمال در اپتیک |
2 |
الکترونیک 1 و آزمایشگاه |
4 |
پروژه |
3 |
زبان تخصصی |
2 |
دروس گرایش اپتیک
نام درس |
تعداد واحد |
نام درس |
تعداد واحد |
فناوری ساخت قطعات اپتیکی |
3 |
شناخت سیستم های اپتومکانیکی |
2 |
تداخل سنجی |
3 |
کنترل کیفیت در فناوری اپتیکی |
2 |
اپتیک لایه های نازک |
2 |
طراحی و ساخت لایه های نازک اپتیکی |
2 |
آزمایشگاه طراحی رایانه ای لایه نازک |
1 |
اپتیک فوریه |
3 |
اپتیک غیرخطی 1 |
3 |
دروس گرایش لیزر
نام درس |
تعداد واحد |
نام درس |
تعداد واحد |
آزمایشگاه لیزر 2 |
1 |
الکترونیک 2 و آزمایشگاه |
4 |
منابع تغذیه لیزر 1 و آزمایشگاه |
4 |
لیزرهای گازی |
3 |
اسپکتروسکوپی لیزری |
3 |
لیزرهای حالت جامد |
3 |
ایمنی لیزر |
1 |
لیزرهای قدرت |
2 |
دروس گرایش اپتو الکترونیک
نام درس |
تعداد واحد |
نام درس |
تعداد واحد |
الکترونیک 2 و آزمایشگاه |
4 |
فیزیک قطعات نیمه رسانا |
3 |
اپتو الکترونیک |
3 |
پردازش نوری علائم و تصاویر |
3 |
مدارهای مجتمع نوری |
2 |
فیزیک و فناوری مادون قرمز |
3 |
چشمه ها و آشکارسازها |
3 |
دروس اختیاری رشته مهندسی اپتیک و لیزر
نام درس |
تعداد واحد |
نام درس |
تعداد واحد |
کارگاه ساخت عدسی |
2 |
شیشه های اپتیکی |
2 |
اپتیک غیرخطی 2 |
3 |
اپتیک الکترونی |
3 |
تجهیزات اپتیکی و لیزری جنگ افزارها |
3 |
تجهیزات اپتیکی و لیزری غیر نظامی |
3 |
اپتیک تار نوری |
3 |
کاربردهای لیزر |
3 |
پروژه کارگاهی لیزر |
2 |
اپتیک کوانتومی |
3 |
ترمودینامیک و مکانیک آماری |
4 |
تمام نگاری |
3 |
مدارهای منطقی |
3 |
تصویربرداری حرارتی |
3 |
خواص مواد |
2 |
اقتصاد مهندسی |
3 |
فیزیک حالت جامد |
3 |
منابع تغذیه 2 |
3 |
نقشه کشی صنعتی 2 (پیشرفته رایانه ای) |
2 |
روش های طراحی مهندسی |
2 |