آریـو برزن یکی از سرداران بزرگ تاریخ ایران است که در برابر یورش اسکندر مقدونی به ایران زمین، دلیرانه از سرزمین خود پاسداری کرد و در این راه جان باخت و حماسه‌ای بزرگ در تاریخ ایران به یادگار گذاشت بسیاری از محققان آریو برزن را از سرزمین آنزان و از قوم بختیاری می‌دانند.
اسکندر در سال ۳۳۱ پیش از میلاد پس از پیروزی در سومین جنگ خود با ایرانیان (جنگ آربل Arbel یا گوگامل Gaugamele) و شکست پایانی ایران، بر بابل و شوش و استخر چیرگی یافت و برای دست یافتن به پارسه، پایتخت ایران روانه این شهر گردید. اسکندر برای فتح پارسه سپاهیان خود را به دو بخش تقسیم کرد :
بخشی به فرماندهی (پارمن یونوس) از راه جلگه (رامهرمز وبهبهان) به سوی پارسه روان شد وخود اسکندر با سپاهان سبک اسلحه راه کوهستان (کوه های بختیاری) را در پیش گرفت و در تنگه ای کوهستانی در حوالی ایذه کنونی) با مقاومت ایرانیان روبرو گردید.
در این جنگ آخرین پاسداران ایران با شماری اندک به فرماندهی آریوبرزن دربرابر سپاهیان پرشمار اسکندر دلاورانه دفاع کردند و سپاهیان مقدونی را ناچار به عقب نشینی نمودند. با وجود آریو برزن و پاسداران تنگه گذشتن سپاهیان اسکندر ازاین تنگه های کوهستانی امکان پذیر نبود. از این رو «اسکندر» به نقشه جنگی ایرانیان درجنگ ترموپیل Thermopyle متوسل شد و با کمک یک اسیر یونانی از بیراهه و گذر از راههای سخت کوهستانی خود را به پشت نگهبانان ایرانی رساند و آنان رادر محاصره گرفت.
آریوبرزن با ۴۰ سوار و ۵ هزار پیاده و وارد کردن تلفات سنگین به دشمن، خط محاصره را شکست و برای یاری به پاتخت به سوی پارسه «Persepolice» شتافت ولی سپاهیانی که به دستور اسکندر از راه جلگه به طرف پارسه رفته بودند، پیش از رسیدن او به پایتخت،به پارسه دست یافته بودند.
آریوبرزن با وجود واژگونی پایتخت و در حالی که سخت در تعقیب سپاهیان دشمن بود،حاضر به تسلیم نشد و آنقدر در پیکار با دشمن پافشرد تا گذشته از خود او، همه یارانش از پای در افتادند و جنگ هنگامی به پایان رسید که آخرین سرباز پارسی زیر فرمان آریوبرزن به خاک افتاده بود.
در این نبرد تاریخی خواهر آریو برزن، یوتاب (به معنی درخشنده و بی مانند) نیز فرماندهی بخشی از سپاهیان برادر را برعهده داشت و در کوهها راه را بر اسکندر بست. یوتاب نیز همراه برادر چنان جنگید تا هر دو کشته شدند و نامی جاوید از خود برجای گذاشتند. و نکته آخر اینکه اسکندر پس از پیروزی بر آریوبرزن آن اسیر را هم به جرم خیانت کشت.
آریو برزن از قوم بختیاری بود
آریوبرزن که از جانب داریوش دوم اخرین پادشاه سلسله هخامنشی حاکم ولایت پارسوماد و آنزان (سرزمین بختیاری) بود. فرمانده ی سپاهی بودکه تعداد نفرات آن را مورخین پنج هزار نفر تخمین زده اند و افراد این سپاه بیشتر از طوایف بختیاری یعنی وابستگان آریوبرزن و سپاهیان وی که بر سر کوهی به نام تنگ تک اب در جنوب شرق ایذه که محل عبور لشکراسکندر بود موضع گرفتند تا از پیشروی ان ها به شوی تخت جمشید پایتخت ایران جلوگیری کنند.
سربازان آریوبرزن با غلطانیدن سنگ های عظیم از کوه بر سر متجاوزین بیگانه و باران تیرو سنگ فلاخان بر صفوف لشکر دشمن جمع کثیری از ان ها را کشتند و اسکندر و سربازان خونخوار او را مجبور به عقب نشینی کردند. پس از چندی اسکندر مجددا با تجهیزات کامل و به کمک یکی از اسرای کیلیکیه که گذرگاه های وان منطقه را خوب می شناخت از سه طرف به اریوبرزن حمله بردو سپاه او را محاصره کرد.اریوبرزن با سختی و رشادت هرچه تمام تر به مبارزه پرداخت وبی پروا به سپاه دشمن زدو پس از کشتن جمع کثیری از سپاهیان دشمن حلقه ی محاصره را شکست تا تا به کمک پایتخت که در معرض مخاطره بود بشتابدسپاه بزرگی که قبلا از طرف اسکندر به ولایت پارس سرازیر شده بود راه را بر آریوبرزن بستند و با وجودارتش اسکندر از عقب و سردار سپاه او از جلو اریوبرزن را در بر گرفتند وی به خود بیم راه نداد و تسلیم نشد و با سپاهیان جان گذشته ی خود به قلب صفوف دشمن حمله برد و چنان پیکار نمود تا شرافت مندانه در راه ملت و سرزمین ناموسش کشته شد.
آریوبرزن از جانب داریوش سوم ؛حاکم ولایت پارسوماش و آنزان بود بدون شک ؛خود بختیاری و پارسی اصیل بود.وی با سپاهیان از جان گذشته خود؛به قلب سپاه دشمن حمله کرد تا از پیشروی انها بسوی تخت جمشید جلوگیری کند.به عقیده ی یونانیان اسکندر با آریوبرزن و ولایت بختیاری کاری نداشت و آریوبرزن می توانست بدون جنگ با اسکندر کنار بیاید و راه را برای لشکریان مقدونی باز کند.
اما این سردار رشید بختیاری تا آخرین لحظه مقاومت کرد. و بارها لشگریان اسکندر را به عقب راند .اما اسکندر شخصی را اسیر کرده بود که تمام راهها را بلد بود.او با نشان دادن راههای مخفی باعث شد لشکریان اسکندر از پشت سر به آریوبرزن حمله کردند و پیکار خونینی بین دو سپاه درگرفت.آریوبرزن که خود را در محاصره دید ؛هراسی به دل راه نداد و تسلیم نشد وچنان پیکار نمود تا شرافتمندانه در راه ملت و سرزمین بزرگ ایران کشته شد و در تاریخ جاودانه گردید
***
***
برای مشاهده مستند قوم باد، وارد صفحه مورد نظر شوید
قسمت اول قوم باد قسمت دوم قوم باد قسمت سوم قوم باد
قسمت چهارم قوم باد قسمت پنجم قوم باد قسمت ششم قوم باد
جهت مطالعه مقالات و مشاهده منابع، وارد صفحه مورد نظر شوید.
