اشاره
در افتتاحیه پانزدهمین کنفرانس آموزش ریاضی ایران (3 بهمن 1396) در بوشهر، استان مازندران میزبانی خود را برای برگزاری کنفرانس بعدی با ارائه محورهای کنفرانس اعلام کرد. این محورها عبارت بودند از:
• معیارهای انتخاب معلمان برای آموزش ریاضی و ارتقای دانش حرفهای آنان؛
• شیوههای مؤثر در فرایند یاددهی- یادگیری ریاضیات؛
• چالشهای آموزش ریاضی مدرسهای؛
• بررسی محتوای کتابهای درسی ریاضی در پایههای مختلف؛
• جایگاه سنجش و ارزشیابی در آموزش ریاضی؛
• نقش گروههای آموزشی؛ انجمن علمی معلمان ریاضی؛ خانههای ریاضیات و دانشگاهها در آموزش ریاضی مدرسهای؛
• آموزش ریاضی ابتدایی بهعنوان پایه آموزش ریاضی؛
• فرصتها و تهدیدهای آموزش غیررسمی و کتابهای کمک درسی در آموزش ریاضی؛
• بررسی جنبههای گرایش دانشآموزان به ریاضیات و رشته ریاضی.
مراسم افتتاحیه
افتتاحیه کنفرانس بعد از ظهر سهشنبه 9/5/97 ساعت 16:00 در سالن همایش مجتمع تفریحی و توریستی میزبان با تلاوت آیاتی از کلامالله مجید و پخش سرود ملی آغاز شد. مجری برنامه پس از خیر مقدم به شرکتکنندگان کنفرانس، علیرضا شاطری را که از استان مازندران، موفق به کسب رتبه اول کنکور سراسری سال 97 شده است، معرفی کرد و گزارشی که از منزل وی پس از اطلاع از خبر تهیه شده بود، پخش شد و مورد استقبال حاضران قرار گرفت. همچنین اعلام شد که امسال (1397)، از تیم شش نفری المپیاد بینالمللی ریاضی، سه نفر از استان مازندران بودهاند. در ادامه، نمایش کوتاهی از فعالیتهای دبیرخانه کنفرانس شانزدهم از زمان شروع به کار تا زمان برگزاری، نمایش داده شد.
پس از آن، مدیر کل آموزشوپروش استان مازندران و رئیس ستاد برگزاری کنفرانس آقای عسگری نیکزاد ضمن خوشامدگویی به حاضران، اظهار داشت هدف کلی کنفرانس، گردهمایی معلمان ریاضی، دانشجویان، استادان و پژوهشگران آموزش ریاضی از سراسر کشور و تبادل ایدهها، دستاوردها و کارهای تحقیقاتی جدید و ایجاد بستری برای توسعه متوازن رشته ریاضی و نمایش ظرفیتهای این رشته بوده است. وی در ادامه از تمام کسانی که برای برگزاری این رویداد علمی تلاش و کمک کرده بودند، تشکر کرد.
سپس امام جمعه بابلسر حجتالاسلام محمداسماعیل قلیپور بیان کرد که «بشر امروز، بیش از هر زمان دیگری نیازمند علم ریاضی است و کاربرد ریاضی را در همه عرصهها داریم. آموزش ریاضی باید جذاب باشد؛ زیرا در تمام رشتهها به علم ریاضی نیاز داریم از علوم فقهی برای تعیین آب کر و ارث، تا نانو برای انجام محاسبات دقیق.»
پس از نمایش کوتاه دیگری از فعالیتهای دبیرخانه، دکتر عنایتالله سازگار دبیر کمیته علمی کنفرانس، سخنرانی کرد و اطلاعاتی در مورد تعداد شرکتکنندگان و نحوه داوری مقالهها، ارائه داد. وی در سخنان خود اظهار داشت که «آموزش در ابتدایی، سنگ زیرین و باارزش و گرانقدر در تعلیم و تربیت است که خشت اول، با آن گذاشته میشود». وی در ادامه، راجع به اهمیت کنفرانس افزودکه «اگر میخواهید بدانید کشوری توسعه مییابد یا نه، اصلاً نگاه به فناوری و کارخانهها و ابزار نکنید، زیرا آنها را میتوان خرید و یا کپی کرد. برای دیدن توسعه به پیشدبستانها و دبستانها بروید و ببینید آنجا چگونه بچهها را آموزش میدهند، شاید چه آموزش میدهند هم مهم نباشد اما اینکه چگونه آموزش میدهند مهم است. اگر کودکان شما را پرسشگر، خلاق، دارای روحیه گفتوگو، کار تیمی و تعامل و مشارکت بار آورند آنها انسانهایی میشوند که باعث توسعه میشوند». سپس وی گزارش داد که در شانزدهمین کنفرانس آموزش ریاضی ایران، 750 نفر شرکت کردهاند و تعداد شرکتکنندگان زن تقریباً 20 درصد بیشتر از مردان است.
برنامههای علمی کنفرانس
طبق آماری که آقای دکتر سازگار اعلام نمود، در مجموع 450 مقاله و درخواست برگزاری کارگاه به دبیرخانه ارسال شد که بیشترین تعداد، مربوط به محور «چالشهای آموزش ریاضی مدرسهای» بوده است. پس از مراحل داوری مقالهها که به صورت حضوری در بابلسر انجام شد، 102 مقاله به صورت سخنرانی 20 دقیقهای و 167 مقاله به صورت پوستر و 17 کارگاه پذیرفته شدند، همچنین شش کارگاه آموزش ریاضی نیز برای سه دوره ابتدایی، متوسطه اول و دوم با حضور مؤلفان کتابهای درسی و معلمان برجسته سراسر کشور برگزار گردید. در خاتمه ایشان پیشنهاد دادند که دبیرخانه کنفرانس تا کنفرانس بعدی در بابلسر دایر باشد تا نتایج و دستاوردهای کنفرانس برای نخستین بار جمعآوری و به تفکیک زمینههای ترویجی و تحقیقی و تجربههای معلمان، به مسئولین وزارت آموزشوپرورش ارائه شود.
پس از دکتر سازگار، معاون متوسطه آموزشوپرورش مازندران، اسفندیار نظری سخنرانی کرد و اظهار داشت که «تحول اساسی و پایدار در هر جامعه، در گرو متحول شدن نظام تعلیم و تربیت آن جامعه است و محور اصلی توسعه تعلیم و تربیت، کیفیت کار معلم است. معلمان بهعنوان پایهگذاران اندیشههای علمی، مبلغان ارزشها و مسئولیتهای اجتماعی به کودکان ما میباشند و حرف اول را در تربیت نیروی انسانی میزنند و هیچ حرفهای همچون شغل معلمی، تأثیر مؤثری در جوامع ندارد». وی در ادامه در خصوص هدایت تحصیلی دانشآموزان به رشته ریاضی افزود که «متأسفانه در سال گذشته، از 100% دانشآموزان 11% به رشته ریاضی هدایت شدند و در مازندران هم که قرار بود 25 % باشد به 5/17% رسید.»
ایشان در ادامه، تصریح کرد که ریاضیات، امروزه از جنبههای زیر مورد توجه قرار میگیرد:
• ابزار؛
• زبان و وسیلهای برای نمایش دانش، توصیف،تجزیه و تحلیل و انتقال؛
• زمینه تربیتی به منظور پرورش و نظم فکری؛
• بالا بردن قدرت اندیشه و استدلال فکری.
آقای دکتر عباس سلطانیان مدیر کل دفتر آموزش متوسطه نظری وزارت آموزشوپرورش نیز بر نقش ریاضی و اهمیت آن در برنامه درسی مدرسهای تأکید نمودند.
گروه موسیقی سنتی پایه چند قطعه موسیقی محلی مازندران را نواختند و پس از آن سخنرانی دکتر امیدعلی شهنی کرمزاده با عنوان «تفاوت یادگیری ریاضی با فهم آن» پایانبخش برنامههای افتتاحیه بود.
سخنرانیهای عمومی
این کنفرانس، مهمان خارجی برای سخنرانی نداشت و اعلام نشد که آیا از کسی دعوت شده و نتوانسته شرکت کند یا چنان دعوتی صورت نگرفته است. در این کنفرانس، نُه سخنرانی عمومی در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه در ساعتهای 8:00 تا 9:00 و 10:30 تا 11:30، به ترتیب زیر و بهطور موازی، ارائه شدند.
• دکتر ابوالفضل رفیعپور گتابی، عضو هیئت علمی آموزش ریاضی، دانشکده ریاضی و علوم کامپیوتر- دانشگاه شهید باهنر کرمان با عنوان «فناوری و آموزش ریاضی»؛
• دکتر ابراهیم ریحانی، عضو هیئت علمی آموزش ریاضی، گروه ریاضی دانشگاه تربیت دبیر فنی دانشگاه شهید رجایی و رئیس مرکز تحقیق و آموزش ریاضی دفتر برنامهریزی و تألیف کتابهای درسی با عنوان «کتابهای جدیدالتألیف و چالشهای پیشرو»؛
• مهدی ایزدی، عضو گروه ریاضی دفتر برنامهریزی و تألیف کتابهای درسی با عنوان «نقش و جایگاه طرح مسئله در آموزش ریاضی»؛
• دکتر علی تقوی، عضو هیئت علمی دانشگاه مازندارن و یوسف احمدی، دبیر ریاضی متوسطه استان مازندران با عنوان «نتایج خلاف شهود در ریاضیات و تأثیر آن در درک عمیق مفاهیم ریاضی»؛
• دکتر جواد وحیدی، عضو هیئت علمی ریاضی دانشگاه علم و صنعت ایران با عنوان «دگرگون شمردن، راهی برای اثبات»؛
• دکتر سید احمد حسنپور، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد بابل با عنوان «تکنولوژی، تبدیلات، ابزار دست معلم متخصص در حل مسئله»؛
• دکتر سهیلا غلامآزاد، عضو هیئت علمی آموزش ریاضی و مدیر گروه پژوهشی علوم پایه پژوهشگاه مطالعات آموزشوپرورش با عنوان «تکالیف غنی یادگیری کدامند؟»؛
• دکتر فرزاد رادمهر، عضو هیئت علمی آموزش ریاضی، گروه ریاضی دانشگاه فردوسی مشهد با عنوان «ارتقای ارزیابی (سنجش) عملکرد ریاضی با استفاده از طبقهبندی اصلاح شده بلوم»؛
• دکترفهیمه کلاهدوز، دکترای آموزش ریاضی با عنوان «ارزیابی در خدمت آموزش».
کارگاههای آموزشی ریاضی
12 کارگاه در روز چهارشنبه، در سه نوبت 9:05 تا 10:30، 10:50تا 12:15 و 15:05 تا 16:30به صورت موازی، برگزار شدند در هر نوبت، چهار کارگاه تشکیل شد. برگزارکننده(ها) و عنوان کارگاهها به شرح زیر بود:
1. اژدر سلیمانپور باکفایت: «حل مسائلِ مشکل و تدریس مفهومی ریاضی توسط نرمافزارها (با تأکید بر نرمافزار جئوجبرا و میپل)»؛
2. مرتضی صادقی، فاطمه سلیمانیان و شکوفه منجم: «از من تا ما (طراحی تکالیف گروهی به منظور پرورش مهارتهای اجتماعی با محوریت ارتقا دانش و مهارتهای ریاضی)»؛
3. هاجر کاکا سلطانی و سجاد محمدزاده: «تبدیلات هندسی (انتقال- تقارن- دوران)»؛
4. شبنم مومیوند، حسین رحمانیان، شاهد مشهودی و مبیناسادات شمسالضحی «آموزش عملی هندسه دوره متوسطه اول فقط به کمک کاغذ و تا»؛
5. نسیبه انجم شعاع، اعظم کریمیانزاده و حسین کاظمزاده: «نقش داستانگویی در آموزش ریاضی»؛
6. مزبان حبیبی، ارمغان اسدپویان و محمد رمضانپور: «آموزش ساخت و تولید دستسازههایی جهت تدریس اثربخش مباحث کتب ریاضی نونگاشت»؛
7. قاسم شعبانی و منصوره قاسمزاده: «هندسه تاکسی و آموزش آن در مدرسه»؛
8. امالبنین فتحی، نرجس آذرپراه: «بازی با اعداد اول و شمارندههای اعداد»؛
9. اعظم کریمیانزاده، نسیبه انجم شعاع و رضا جهانآرا: «تأثیر بازی در آموزش ریاضی با تأکید بر مباحث ریاضی کتب ابتدایی در دوره اول»؛
10. صفورا آذری: «تدریس، تثبیت و یادگیری ریاضی همراه با بازی برای دانشآموزان ابتدایی»؛
11. نرگس عصارزادگان: «آشنایی با روشهای حل مسئله»؛
12. سیدجمال بخشایش، قربانعلی منصوری و رضا منصوری: «حل مسائل با جئوجبرا».
پنج کارگاه هم در روز پنجشنبه در یک نوبت 9:05 تا 10:30 و به صورت موازی، برگزار شدند:
1. بهزاد کفاش با همکاری روحاله علویزاده: «تجربه تدریس ریاضیات با نرمافزار میپل»؛
2. علی جعفری: «رویکرد آموزش ریاضی با حل مسئله در دوره ابتدایی»؛
3. علی رمضانی «حل یک مسئله به روش مستقیم و قهقرایی»؛
4. یوسف امیریان با همکاری شراره شکرالهی: «یادگیری مشارکتی در کلاس درس ریاضی (تدریس جذاب و بسیار کارآمد)»؛
5. ولیالله خانپور، نعمتالله عبدی و حسین سلطانیمقدم:«کارگاه آموزش مقالهنویسی ریاضی، تألیف و پژوهش توسط اتحادیه انجمنهای علمی آموزشی معلمان ریاضی ایران».
مراسم اختتامیه کنفرانس
مراسم اختتامیه روز جمعه 12/05/96 ساعت 10:00 صبح در سالن شماره 1 پردیس دانشگاه مازندران برگزار شد. در این مراسم، پس از تلاوت قرآن و پخش سرود به ترتیب احمدرضا مهاجرینژاد مدیر آموزشوپرورش شهرستان بابلسر و مسئول کمیته اجرایی کنفرانس و سردار نامدار کناری نماینده مجلس شورای اسلامی شهر بابلسر و فریدونکنار به شرکتکنندگان خیر مقدم گفته و از مسئولین و برگزارکنندهها تشکر کردند. سپس آقای حسن عظیمی معاون آموزشی اداره آموزشوپروش بابلسر و ولیالله خانپور سخنرانی کردند. در ادامه آقای نظری معاون آموزشی سازمان آموزشوپرورش که قائم مقام ستاد برگزاری کنفرانس بود، در مورد آموزش ریاضیات صحبت کردند و با مثال زدن آقای فریدون درخشانی که برنده جایزه فیلدز در سال 2018شد، بزرگان علمی ایران را ستود.
در انتهای مراسم، آقای رزمی مسئول انجمن علمی معلمان ریاضی تبریز، آمادگی استان آذربایجان شرقی را برای برگزاری هفدهمین کنفرانس آموزش ریاضی ایران در تابستان سال 1398 در شهر تبریز اعلام نمود.
این کنفرانس با صحبتهای آقای سلطانیمقدم نماینده اتحادیه انجمنهای علمی معلمان ریاضی ایران در مورد کنفرانس بابلسر به پایان رسید که ابراز داشت «در اینجا همه همدل بودند، فرماندار، شهردار و امام جمعه همه دست به دست هم داده بودند و مسئولین شهر همه با هم متحد بودند.»
