خلیل اسفندیاری

خلیل اسفندیاری
سفیر ایران در آلمان غربی
مشغول به کار ۱۹۵۲ – ۱۹۶۱
در زمانِ	محمدرضاشاه پهلوی
پس از	عبدالله انتظام
پیش از	امیرخسرو افشار قاسملو
اطلاعات شخصی
زاده	خلیل‌خان اسفندیاری بختیاری ۳ آوریل ۱۹۰۱ ایذه، ایران
درگذشت	۱۶ ژانویهٔ ۱۹۸۳ (۸۱ سال) مونیخ، آلمان
ملیت	ایران
همسر(ان)	اوا کارل (۱۹۹۴–۱۹۰۶)
خویشاوندان	اسفندیار خان (پدر) حسینقلی خان (پدربزرگ) علیقلی خان سردار اسعد (عمو) صمصام‌السلطنه (عمو)
فرزندان	ثریا اسفندیاری (۲۰۰۲–۱۹۳۲) بیژن اسفندیاری (۲۰۰۲–۱۹۳۷)
شغل	سیاست‌مدار

خلیل اسفندیاری (زاده ۳ آوریل ۱۹۰۱ – درگذشته ۱۶ ژانویه ۱۹۸۳) دیپلمات و سیاست‌مدار ایرانی بود. وی فرزند چهارم اسفندیار خان، فرزند ارشد حسینقلی خان ایلخانی بختیاری بود. وی پدر ثریا اسفندیاری، ملکه ایران، در زمان دودمان پهلوی می‌باشد. اسفندیاری از سال ۱۹۵۲ تا ۱۹۶۱ به عنوان سفیر ایران در آلمان فعالیت می‌کرد.

دوران کودکی و جوانی

خلیل اسفندیاری، فرزند چهارم اسفندیار خان و مریم اسفندیاری بود، که در تاریخ ۳ آوریل ۱۹۰۱ در منطقه شاه‌نشین مالمیر (ایذه کنونی) که در آن زمان، یکی از مراکز حکومت خوانین بختیاری بود، به دنیا آمد.

پدر وی اسفندیار خان سردار اسعد، از ایلخانان بنام بختیاری بود. عمویش علیقلی خان سردار اسعد، فاتح تهران در جریان انقلاب مشروطه و عموی دیگر وی نجف‌قلی خان، ملقب به صمصام‌السلطنه دو دوره رئیس‌الوزرای ایران در دورهٔ قاجار بود.

خلیل در خانواده‌ای قدرتمند و کاملاً سیاسی بزرگ شد و در پائیز ۱۹۲۴ برای تحصیل، عازم برلین آلمان شد.

دوران تحصیل

اسفندیاری در سال ۱۳۰۲ در دانشگاه برلین و در رشته حقوق و اقتصاد سیاسی، شروع به تحصیل نمود. در سال ۱۳۰۳ زمانی که در آلمان در حال تحصیل بود، با اوا کارل ازدواج کرد. اوا، در سال ۱۹۰۶ در شهر سن پترزبورگ، پایتخت دولت روسیه تزاری متولد شد و پیش از شروع جنگ جهانی اول به همراه خانواده‌اش به آلمان بازگشتند. خلیل در عشایر بختیاری متنفذ بود. این عشایر در نواحی مرکزی و جنوبی ایران سکونت کرد.

بازگشت به ایران

اسفندیاری، پس از پایان تحصیلاتش به ایران بازگشت و مدت کوتاهی، در املاک مادری‌اش در آنزان و در دامنه کوه‌های زاگرس، سپری کرد. سپس به اصفهان رفته و بعد از شش سال که از ازدواجشان می‌گذشت، اولین فرزندشان، ثریا به دنیا آمد.

وضعیت نامطلوب بهداشتی در ایران و شیوع آبله، آن‌ها را بر آن داشت، تا برای دوری از خطر بیماری، رهسپار برلین شوند. چهار سال بعد، مجدداً به اصفهان رفتند و در این مدت صاحب پسری شدند، که نامش را بیژن نهادند.

در فروردین ۱۳۲۵، خانواده بختیاری به سوئیس مهاجرت کردند و در شهر زوریخ ساکن شدند. یکسال بعد، در سال ۱۳۲۶ خلیل به تنهایی به ایران بازگشت و در دوره‌ای ۴ ساله، به محمدرضاشاه کمک کرد، تا سران عشایر را تحت فرمان حکومت کرد.

سفیر ایران در آلمان

پس از ۴ سال بار دیگر اسفندیاری، ایران را به مقصد اروپا ترک کرد. ابتدا به سوئیس رفت، سپس به همراه همسر و دو فرزندش راهی آلمان شد و با حکمی که از سوی دربار ایران صادر شده بود، در تاریخ ۱۸ ژوئن ۱۹۵۲ جانشین سفیر وقت ایران در آلمان، عبدالله انتظام‌السلطنه گردید.

خلیل اسفندیاری ۹ سال به عنوان سفیر ایران فعالیت نمود و در سال ۱۹۶۱ امیر خسرو افشار جانشین وی شد.^[۱] اسفندیاری دیگر به ایران بازنگشت و در سال ۱۹۶۱ به شهر مونیخ نقل مکان کرد. وی در سال ۱۹۸۳ در شهر مونیخ آلمان درگذشت.