فهرست بستن

رژه سازمان سنجش بر جسد وزارت آموزش‌وپرورش و سیستم آموزشی کشور

✉️ رژه سازمان سنجش بر جسد وزارت آموزش‌وپرورش

بخش اول: یک تحلیل مقدماتی از کنکور سراسری ۱۴۰۰

✒️ مزبان حبیبی

 

کنکور سراسری کارشناسی در رشته‌های هنر، انسانی و ریاضی برگزار شده و در همین دو روز، با بررسی دفترچه سوالات ریاضی این رشته‌ها، متاسفانه برخلاف ادعای سازمان سنجش و مولفین کتب درسی، سوالات کنکور سراسری، به هیچ عنوان رویکرد کتاب محور نبوده و کاملا واضح است که طراحان سوالات در حوزه آموزش ریاضی کلاسیک در وزارت آموزش‌وپرورش فعالیت نداشته‌اند و اگر بوده‌اند از نحوه آموزش ریاضیات در مدارس عادی و دورافتاده، هیچ اطلاعی ندارند.

صرف‌نظر از ادبیات نامأنوس سوالات و ایرادات درچیدمان گزینه‌ها، اشکالات فراوان دیگری نیز وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود.

عدم رعایت ساخت های پنج‌گانه آموزشی

چند سوال اول در بخش ریاضیات تمام رشته‌ها، چنان سطح دشواری دارند که دانش‌آموز را کاملا ناامید کرده و او را از ادامه پاسخ‌گویی منصرف می‌کند.

سی سال است که در تمام دوره‌های آموزشی هم گفته‌اند و هم گفته‌ایم که سوالات آغازین آزمون‌ها باید از بخش قابل درک برای عموم دانش آموزان باشد، در حالی‌که سوالات آغازین درس ریاضی گروه علوم ریاضی، چنان دشوار است که بعید می‌دانم ما معلمان هم در پاسخ به آن دچار تردید نشویم.

۱. عدم رعایت چینش پله‌کانی سوالات

به هیچ عنوان نمی‌توان هیچ منطقی در نحوه چینش سوالات یافت، چینش سوالات چنان آشفته و نامتعادل است که در هر بار سطح‌بندی سوالات به یک چینش جدید خواهید رسید.

به‌وضوح روشن است که طراحان سوالات از این موضوع کاملا بی‌اطلاع بوده یا لااقل بی‌توجه بوده‌اند.

۲. عدم توجه به شرایط پاندمی کرونا

کرونا بسیاری از فرآیندها را تغییر داد و نحوه ارائه خدماتِ مشاغل مختلف را دچار تغییرات فراوانی کرده و با گسترش کرونا از اسفند سال ۱۳۹۸ هم، دانش آموزان کنکوری امسال تقریبا نیمی از آموزش سه‌ساله خود را به صورت غیرحضوری گذرانده‌اند و به گواه متخصصان آموزشی در دنیا، در سیستم آموزشی غیرحضوری، حداکثر ۶۰ درصد محتوای آموزش حضوری را می‌توان انتقال داد. بنابراین انتظار داشتیم که طراحان محترم سوالات، حداقل این موضوع را مدنظر می‌داشتند که شوربختانه این موضوع هم نادیده گرفته شد.

۳. عدم توجه به ناهمگونی آموزش در سطح کشور

اختلاف هزینه تحصیل هم موضوعی است که بسیاری از دانش‌آموزان و خانواده‌ها را آزار می‌دهد، مدارسی داریم که کل هزینه سالانه آن مدارس به ده میلیون تومان هم نمی‌رسد و در مقابل مدارسی داریم که برای ثبت‌نام از هر دانش‌آموز بیش از پنجاه میلیون تومان شهریه دریافت می‌کنند. این حجم از بی‌عدالتی آموزشی، تقریبا در هیچ‌جای دنیا مشاهده نمی‌شود.

۴. بی‌عدالتی آموزشی

در کشور مدارسی هست که کلاس‌های درس در آن مدارس، با کمترین امکانات آموزشی برگزار می‌شود و گاهی دانش‌آموزان در یک سال، دبیران تخصصی هم ندارند، در مقابل در همین شیراز مدارسی داریم که دارای سالن آمفی‌تئاتر، سالن ورزشی، سینما، استخر و … هستند.

عدم توجه به عدالت آموزشی در طراحی سوالات، ظلمی‌است که با حذف دانش‌آموزان با استعدادِ روستایی و شهرهای کوچک از فرآیند این رقابت غیرسالم، تا سال‌ها عواقب وحشتناکی برای کشور داشته‌باشد.

۵. عدم توجه به اهداف سنجشی

با بررسی اولیه از طراحی چنین سوالاتی در کنکور سراسری، می‌توان چنین برداشت کرد که اهداف غیرسنجشی دنبال می‌شود و به سادگی می‌توان ردپای موسسات آموزشی آزاد را رهگیری کرد و چنین شبهه‌ای ایجاد می‌شود که سوالات به‌جز افزایش مشتریان چنین موسساتی، چه اهداف دیگری را می‌توانست دنبال کند؟

۶. عدم توجه به اهداف تالیف کتب درسی

در تمام جلساتی که با مولفان کتب درسی و دفتر تالیف داشته‌ایم، یکی از مباحث و دغدغه‌های همکاران مدرس ریاضی، عدم توجه طراحان سوالات کنکور به محتوای کتب آموزشی است و از قضا مولفان همیشه چنین ادعایی داشته‌اند که بر اساس هماهنگی‌های انجام شده با سازمان سنجش و طراحان سوالات کنکور، قرار بر این بوده که سوالات دقیقا منطبق با محتوای کتب درسی باشد.

حالا سوال این‌جاست که کدام یک از سوالات کنکور امسال در درس ریاضی، چنین رویکردی داشته است؟

پاسخ نویسنده متن: تقریبا کمتر از بیست درصد.

در پایان این هشدار ضروری که باید منتظر باشیم که از سال‌های آینده، معلمان ریاضی کتاب درسی را کنار گذاشته و شیوه آموزش غیراستاندارد موسسات آموزشی را در پیش خواهند گرفت.

نخواهی که ضایع‌شود روزگار

به ناکار دیده، مفرمای کار

ادامه دارد …

مزبان حبیبی

دهم تیر هزاروچهارصد

✉️ این‌بار رژه سازمان سنجش بر نظام آموزشی کشور

بخش دوم، طراحان سوالات کنکور به هیچ قانونی پای‌بند نبوده‌اند به جز … ‌.

✒️ مزبان حبیبی

 

ذکر یک خاطره خالی از لطف نیست، روزی که برای بررسی کتب نونگاشت ریاضی، با همکاران سرگروه های آموزشی استان‌ها، جلسه‌ای چند روزه با مولفین داشتیم در تهران، از مولف یکی از کتب ریاضی رشته انسانی پرسیدم: فلان صفحه کتاب با چه هدفی در کتاب آورده شده است؟

ایشان با بررسی اهداف کتاب، گفتند شاید برای حل تمرین خاصی بوده‌است.

گفتم: لطفا بفرمائید کدام تمرین؟

بعد از بررسی تمرینات آن فصل متوجه شدند که در هیچ تمرینی از آن صفحه هیچ استفاده‌ای نمی‌شود، گفتند: شاید اشتباهی رخ داده باشد.

با لحنی آغشته به طنز گفتم: آیا امکان ندارد که شما و مولف کتاب ریاضی دو تجربی، در یک اتاق بوده‌اید و پنکه پشت سر مولف کتاب ریاضی دو بوده و باد پنکه صفحه مورد نظر را قاطی برگه کتاب شما کرده و آنرا چاپ کرده‌اید؟

همکاران کلی خندیدند و سال بعد آن صفحه حذف شد.

حالا و با بررسی سوالات کنکور، سطح دشواری سوالات و اشکالات فراوانی که در سوالات هست، می‌توان پرسید: آیا امکان دارد که سوالات ریاضی کنکور سراسری با یک آزمون دیگر اشتباه شده باشد؟

یا: آیا امکان دارد که این نحوه سوالات در واقع یک تسویه حساب درون گروهی در یک مافیا باشد؟

برای بهتر شدن برخی ایرادات که فعلا با کمتر از ۲۴ از برگزاری کنکور سراسری، روشن شده‌اند، برای هر دسته از ایرادات، فقط یک مثال آورده می‌شود.

۱. احتمال ارتباط طراحان آزمونهای مختلف و هم‌چنین تشابه سوالات خاص با کتب موسسات، بسیار آشکار است.

سوال ۱۴۸ کنکور سراسری رشته تجربی، همان سوال ۱۵ ریاضی در کنکور دکتری نیست؟

سوال ۱۴۸ کنکور تجربی ۱۴۰۰: اگر a,b,c اعداد طبیعی یک رقمی باشند چند معادله درجه دوم … وجود دارد که … .

سوال ۲۵ کنکور دکتری در دفترچه کد 335B، دقیقا همین سوال، با همین گزینه‌هاست و طراح محترم، حتی گزینه‌ها را هم تغییر نداده‌ و یا حتی جابه‌جا هم نکرده‌اند.

آیا می‌توان طراح سوالات آن بخش از سوالات کنکور دکتری و سوالات ریاضی در کنکور سراسری رشته تجربی را یک نفر یا لااقل یک تفکر دانست آن‌هم با یک منبع خاص از سوالات؟!

تشابهات بسیاری با سوالات کتب و آزمون‌های موسسات وجود دارد که به دلیل عدم انطباق آن سوالات با محتوا و سرفصل‌های آموزشی و اهداف کتب درسی، آشکارا آن ارتباط قابل اثبات است اما اعتراف می‌کنم که به دلیل عدم توانایی مالی برای تقابل با موسسات در دادگاه، جرات نوشتن تشابه سوالات کنکور با کتب موسسات را ندارم. اگر کسی می‌تواند هزینه دادگاه و هزینه‌های مترتب بر آن را تقبل کند، اعلام کند تا من آن تشابه‌ها را بررسی و با مسؤلیت او اعلام کنم.

۲. سوالات فراوانی از مباحث خارج از کتاب‌ها طراحی شده‌ که مشابه سوالات کتب کمک درسی برخی از موسسات است و این موضوع باعث ایجاد شبهات فراوانی‌است.

سوال. ۱۵۳ کنکور تجربی:

دو دایره … و … متقاطع هستند، معادله وتر مشترک این دو دایره کدام است؟

سوال ۱۵۵ تجربی از حوزه محتوای ارائه شده در کتب ریاضی، خارج است.

چندین سوال از سوالات درس ریاضی در رشته ریاضی نیز خارج از مباحث مطرح شده در کتب بود:

۱۰۹ دنباله بازگشتی

۱۱۴ مشتق‌پذیری تابع مرکب

۱۱۶ سوال نظام قدیم

۱۲۴ قضیه مقدار میانگین

۱۲۵ احتمال و جبرگزاره‌ها

۱۳۲ قضیه اویلر برای تعداد مقسوم علیه‌ها

۱۳۳ نمایش اعداد و مبنا

۱۴۴ ماتریس ترانهاده

۱۴۷ چندضلعی محاط در چندضلعی دیگر

و …

دانش‌آموزان ممکن است مطالعات خارج از چارچوب درسی نیز داشته باشند و حتی دبیرانی نیز به دلایلی موضوع را در کلاس درس، تدریس کرده باشند اما هدف از برگزاری کنکور، سنجش دانسته‌های دانش‌آموزان در چارچوب کتب درسی و در چارچوب اهداف تالیف آن کتب است نه دانسته‌های دیگر. اگر این موضوع را در نظر نگیریم، باید بپذیرم طرح سوالات فیزیک هم در درس ریاضی بلامانع باشد.

این اتفاق نشان از دو موضوع دارد، اول اینکه طراحان سوالات هیچ اطلاعی از محتوای کتب درسی در سیستم آموزشی کشور ندارند و موضوع دوم این‌که، آنها خود را مقید به رعایت قوانین نمی‌دانند و از این پس باید شاهد تدریس هر موضوعی در کلاس‌های درس باشیم که خواست موسسات آزاد کنکور است.

۳. وجود بیش از یک گزینه در سوالات و نمادهای خاص در طرح سوال، نشانه‌ای آشکار از ناشی بودن طراح سوالات و هم‌چنین گزاره‌ای است دال بر عدم تسلط به مفاهیم کتاب درسی دارد.

به یقین می‌گویم که طراح سوالات ریاضیات گسسته و هندسه سه در کنکور سراسری، هرگز کتاب‌های فعلی را در مدارس عادی کشور تدریس نکرده‌است و بر این مدعا دو دلیل دارم.

دلیل اول،

سوال ۱۴۰ کنکور سراسری در رشته ریاضی: در گراف زیر، مجموعه احاطه‌گر می‌نیمال کدام است؟

آشکارا دو گزینه ۲ و ۴ صحیح است و طراح سوال اطلاع ندارد که مفهوم می‌نیمم و می‌نیمال در کتاب ریاضیات گسسته با هم متفاوت است و با قصد سنجش دانسته‌های دانش‌آموز از مفهوم می‌نیمم، در سوال عبارت می‌نیمال را قرار داده و اگر سوال را چنین تغییر دهیم: در گراف زیر، مجموعه احاطه‌گر می‌نیمم کدام است، آنگاه گزینه دوم جواب سوال خواهد بود.

وجود چنین سوالاتی را نمی‌توان به حساب اشتباه تایپی یا سهویِ طراح سوال گذاشت، بلکه شاهدی است بی عدم تسلط او بر موضوع مورد بحث.

شخصا حاضرم این موضوع را به‌صورت حضوری و با حضور متخصصان حوزه ریاضیات، به طراح سوال اثبات کنم.

دلیل دوم، وجود سوالاتی مانند ۱۴۴ رشته ریاضی، در سوال ۱۴۴ از نماد ماتریس ترانهاده استفاده شده است که هرگز در هیچ جایی از کتاب به آن اشاره نشده و از اهداف کتاب هندسه سه هم نیست، این اتفاق چه معنایی جز عدم اطلاع مولف از محتوای کتاب دارد؟

در مورد سایر کتب ریاضی هم، أَماره‌های بسیاری وجود دارد که ثابت می‌کند که طراحان سوالاتِ آن درس‌ها، کتاب مورد نظر را تدریس نکرده‌ و هیچ اطلاعی از روش‌های سنجش و اندازه‌گیری ندارند.

۴. سوالاتی با اشکال ساختاری نابودکننده.

بسیاری از سوالات، دارای ایرادات محتوایی فراوان بودند که دانش‌آموز با مطالعه سوال، می‌تواند چندین برداشت از آن داشته باشد.

اشکالات سوالات گاهی از مرحله وحشتناک ایراد نگارشی بالاتر رفته و هیچ یک از گزینه‌ها درست نیست. در سوالات ۱۵۰ و ۱۵۵ ، هیچ‌کدام از گزینه‌ها صحیح نیست.

شاید وجود یک سوال در کل کنکور سراسری که هیچ‌یک از گزینه‌هایش درست نباشند، اتفاقی قابل اغماض باشد اما وجود دو سوال با این ویژگی در یک درس آن هم در کنار یکدیگر، قطعا نشانه عدم تسلط طراح سوالات به موضوع است و این شائبه ایجاد می‌شود که جنابشان اصولاً مدرس چنین کتابی نبوده و هرگز در سیستم آموزشی کشور، چنین موضوعی را تدریس نکرده‌است که این اتفاق نشانه شخم‌خوردن سیستم آموزشی کشور توسط سازمان سنجش است.

یکی از همکاران به مزاح گفت: این نوع طرح سوالات انگار تسویه‌حساب شخصیِ بین دو گروه خاص از مدرسین در تهران بوده باشد.

چنین نگرشی پر بی‌راه هم نیست، آیا نمی‌توان یک سناریو را چنان تعریف کرد که دو گروه خاص که درآمدهای نجومی داشته‌اند حالا برای حذف رقیب و دریافت سهم آنان از بازار، اقدام به انجام چنین کاری کرده باشند؟

یا حتی آیا نمی‌توان تصور کرد که این اتفاق در طراحی سوالات، یک تسویه‌حساب بین دو موسسه آزاد کنکور است که یکی از آنها توانسته رقیب خود را از دسترسی به مسیر طراحی سوالات شکست داده و خود میدان‌دار طرح سوال باشد؟

این حجم از بی‌توجهی به قانون،

این حجم از دهن‌کجی به سیستم آموزشی کشور،

این حجم از نادیده گرفتن شرایط تحصیل دانش‌آموزان تحت شرایط پاندمی کرونا،

این حجم از عدم توجه به مناطق محروم و دورافتاده،

و در نهایت این حجم از ناآگاهی طراحان سوالات نسبت به شیوه‌های سنجش و اندازه‌گیری، قطعا نمی‌تواند اتفاقی و عادی باشد.

گردش مالی موسسات کنکور در کشور را ۱۵۰ هزار میلیارد تومان هم برآورد می‌کنند که پنج برابر کل بودجه آموزش و پرورش در سال گذشته بوده‌است در این جدال نابرابر بین سیستم آموزشی کشور و موسسات کنکور، بازنده قطعا دانش‌آموزان و خانواده‌هایی هستند که به سیستم آموزشی اعتماد کردند و فرزندان خود را تحت این سیستم آموزشی قرار داده‌اند.

حالا انتظار هجوم خانواده‌ها و اولیا برای استفاده از خدمات طراحان سوالات کنکور(ببخشید خدمات موسسات آموزشی)، باشیم که خود نشانی متقن بر مرگ مطلق نظام آموزشی کشور است.

با این تفاسیر، پیشنهاد می‌کنم تا همگی و با هم، فاتحه‌ای بر جسد این نظام آموزشی بخوانیم.

مزبان حبیبی

سیزدهم تیر هزاروچهارصد

✉️ رژه سازمان سنجش بر جسد نظام آموزشی کشور
بخش سوم: کنکور ۱۴۰۰ و تکلیف وزارت آموزش‌وپرورش
✒️ مزبان حبیبی

کنکور سراسری کارشناسی در حالی برگزار شد که تقریبا
هیچ دانش آموزی از آن رضایت نداشت،
تمام معلمان به تخلف‌های آشکار از چارچوب‌ها معترضند
و تمام مولفین کتب درسی هم به عدم رعایت اهداف کتب درسی اعتراض دارند.

در این بین، برخی موسسات و مدرسان عزیزکرده صداوسیما هم معترضند، البته جنس اعتراض این‌ها با جنس اعتراض معلمان، خانواده‌ها و مولفین بسیار متفاوت است، چون این معلمان آموزش ندیده، اولین بار است که مورد بازخواست کسانی قرار می‌گیرند که میلیاردها تومان پول به آنها پرداخت کرده‌اند. آنها هرگز نمی‌توانند از ۸۰ هزار میلیارد تومان گردش مالی بدون دردسر، بدون بازخواست و معاف از مالیات، چشم‌پوشی کنند.

مدرسین موسسات آزاد کنکور، چنان برآشفته‌اند که حتی طراحان سوالات را گوسفند و … خطاب می‌کنند. سالم قبل یکی از همین مدرسان که در تمام سال‌تحصیلی توسط صداوسیما تبلیغ شده‌بود، در صداوسیمای فارس حاضر شد و قرار بود سوالات زیست‌شناسی کنکور را به‌طور زنده حل کند، اما مدرس آموزش ندیده، وقتی با سوالات مواجه شد، فقط زبان‌بازی نموده و حتی یکی از سوالات را هم نتوانست حل کند و از پاسخ‌گویی طفره رفت.

در این میان، تنها نهادی که تا کنون هیچ عکس‌العمل خاصی از خود نشان نداده و از قضا مسولیت اصلی موضوع را بر عهده دارد، وزارت آموزش‌وپرورش است.

برخی مدیران کل، از جمله مدیرکل آموزش‌وپرورش استان فارس، به شدت و با تمام توان در حال پیگیری موضوع هستند که خود جای قدردانی دارد.

کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی می‌تواند مرجع مناسبی برای پیش‌گیری از تکرار این اتفاق شوم باشد و شاید با تصویب یک آئین‌نامه محکم و با پشتوانه بتوان سازمان سنجش آموزش کشور را از این همه بی‌برنامگی و حاشیه‌سازی برای خانواده‌ها برحذر داشت.

اما خواسته آشکار و منطقی ما معلمان به‌ویژه معلمان ریاضی و دانش‌آموزان کنکور ۱۴۰۰، موارد زیر است.
وزارت آموزش‌وپرورش بدون در نظر گرفتن ذره‌ای مصلحت‌اندیشی، به صراحت موارد زیر اعلام کند:

۱. شماره سوالاتی که خارج از محدوده کتب درسی بوده‌اند.

مثال۱. سوال ۱۵۳ رشته تجربی از موضوع معادله وتر مشترک است که جز سرفصل‌های هیچ یک از کتاب‌های ریاضی ۱، ۲ و ۳ نیست.

مثال۲. سوال ۱۴۷ رشته ریاضی مربوط به چندضلعی‌های محاط در چندضلعی است که تعریف آن در هیچ یک از کتب وجود ندارد.

مثال۳. سوال ۱۴۴ رشته ریاضی مربوط به ماتریس ترانهاده است که از سرفصل‌های کتب رشته ریاضی نیست و هیچ جایی به آن اشاره نشده است.

۲. شماره سوالاتی که از اهداف کتب آموزشی فاصله گرفته یا اصولاً هیچ هدفی را دنبال نکرده‌اند.

مثال۴. سوال ۱۵۴ رشته ریاضی که ظاهراً مربوط به سنجش موضوع هندسه و تشابه است در حالی‌که حل این مسأله هیچ ارتباطی با اهداف کتاب‌های درسی ندارد چون حل دستگاه مورد نظر از سرفصل‌های اهداف کتاب درسی نیست.

مثال۵. سوال ۱۲۷ رشته ریاضی، نماد به‌کار رفته شده همان نماد سری نامتناهی است که به هیچ عنوان از اهداف تالیف کتب درسی نبوده است.

مثال۶. سوال ۱۳۴ رشته تجربی در واقع ورود به موضوع توابع ضمنی و حل معادله‌های ضمنی است که اصولا هیچ اشاره‌ای به آن در اهداف کتب درسی نشده‌است.

حل چنین سوالاتی، هرچند بسیار ساده است اما به دلیل خارج بودن از شمول اهداف کتب درسی، بسیاری از همکاران به آن نپرداخته‌اند.

۳. سوالات با سطح دشواری بالا، متوسط و کم.
سوالات بسیار زیادی در دفترچه‌های کنکور سراسری وجود دارد که حل آنها ضمن اینکه بسیار طولانی است، از سطح دشواری بسیار بالایی برخوردار است که در صورت دسترسی به آمار پاسخ‌های شرکت کنندکان، به نظر می‌رسد تعداد این سوالات از ۵۰ درصد کل سوالات بسیار بیشتر باشد.

مثال۷. سوالات ۱۰۱، ۱۰۲، … تا ۱۰۶ که سوالات آغازین دفترچه تخصصی رشته ریاضی بودند، از سطح دشواری بسیار بالایی برخوردار بودند، به‌گونه‌ای که اغلب دانش‌آموزان با توجه تاریخچه آزمون‌های گذشته کنکور سراسری، انتظار چنین مواجهه‌ای نداشتند و لذا تقریبا تمام دانش‌آموزانی که برای دروس تخصصی رشته ریاضی برنامه‌ریزی کرده بودند چنان سرخورده شدند که بنا به اظهارات تعداد زیادی از دانش‌آموزان، تقریبا از ادامه بررسی سوالات دروس تخصصی منصرف شدند.

۴. شماره سوالاتی که ایرادی نگارشی داشته‌اند.

مثال۸. در سوال ۱۴۰ رشته ریاضی، در شکل داده شده، تشخیص حروف انگلیسی c و e تقریبا غیرممکن است مگر با توجه به چینش راس‌های گراف داده شده.

مثال۹. نحوه نگارش سوال ۱۵۲ برای دانش‌آموزان رشته تجربی، چنان گنگ و نامفهوم است که چندین برداشت از آن ممکن است.

۵. شماره سوالاتی که ایراد ساختاری داشتند مانند اینکه هیچ گزینه‌ای درست نبوده یا بیش از یک گزینه درست داشته‌اند.

مثال۱۰. در سوال ۱۴۰، گزینه‌های ۲ و ۴ صحیح است و طراح سوال مورد نظر، تفاوت مینیمم و می‌نیمال را قطعا نمی‌دانسته است.

مثال۱۱. هیچ‌یک از گزینه‌های سوالات ۱۵۰ و ۱۵۵ رشته ریاضی، صحیح نیست و دست برقصا، این سوالات از آن دسته سوالاتی است که راه‌حل های طولانی دارند و تصور اینکه بعد از یک صفحه پاسخ نوشتن، پاسخ استخراج شده، در میان گزینه‌ها نباشد، ویران‌گر و نابودکننده است.

۶. شماره سوالاتی که تعادل موضوعات درسی را رعایت نکرده‌اند.

مثال۱۲. در رشته تجربی حدود ۳۵ موضوع در سه کتاب ریاضیات دهم، یازدهم و دوازدهم وجود دارد که هشت سوال از سی سوال آزمون رشته تجربی، با مبحث رادیکال مرتبط بوده‌اند و پنج سوال هم با مبحث مثلثات، در مقابل از موضوعاتی مانند دنباله‌های حسابی، دنباله هندسی، آهنگ تغییر و آمار توصیفی هیچ سوالی مطرح نشده‌است.

مزبان حبیبی
سیزدهم تیر هزاروچهارصد

مطالب مرتبط با موضوع